Üniversite sınavlarının tamamlanmasının ardından başlayan tercih dönemi, öğrencilerin geleceğini belirleyen en kritik aşamalardan biridir. Doğru bir tercih süreci, adayın hem mutlu olacağı hem de kariyerine uygun bir bölüme yerleşmesini sağlar. Ancak bu süreçte yapılan hatalar, yıllarca sürecek yanlış bir eğitim ve meslek seçimine neden olabilir. Bu nedenle, tercih yaparken dikkat edilmesi gereken hususlar titizlikle ele alınmalı ve hatalardan kaçınılmalıdır. İşte sınav sonrası tercih yaparken en sık yapılan 6 hata:
1. Sınav Sonuç Belgesini Yanlış Yorumlamak
Adaylar, sınav sonuç belgelerini doğru bir şekilde analiz edemediklerinde tercih sürecinde yanlış kararlar alabilirler. Sonuç belgelerinde yer alan bilgiler doğru anlaşılmadığında, adaylar kendi başarı durumlarını gerçekçi bir şekilde değerlendiremeyebilir. Özellikle şu hususlar göz önünde bulundurulmalıdır:
Ham puan yerine yerleştirme puanı dikkate alınmalıdır. Yerleştirme puanı, ortaöğretim başarı puanı (OBP) ile birlikte hesaplandığından, tercihlerde esas alınması gereken değerdir.
Net sayıları, sıralama ve yüzdelik dilimler dikkatlice incelenmelidir. Sadece puana bakarak yapılan tercihler yanıltıcı olabilir, çünkü her yıl sınavın zorluk derecesine göre puan değişebilir.
Önceki yılların taban puanları ve başarı sıraları karşılaştırılmalıdır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu sıralamalar değişkenlik gösterebilir.
Bu hatayı yapmamak için adayların sınav sonuç belgelerini dikkatlice analiz etmeleri, gerekirse uzman desteği almaları gerekmektedir.
2. Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzunu İncelememek
ÖSYM tarafından her yıl yayımlanan Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, tercih sürecinde adaylar için en önemli rehberdir. Ancak birçok aday, bu kılavuzu okumadan tercihlerini yapar ve önemli detayları gözden kaçırabilir.
Bu kılavuz, üniversiteler, bölümler, kontenjanlar, taban puanlar ve özel koşullar gibi kritik bilgileri içerir. Adaylar, tercih ettikleri bölümün özel şartlarını bilmeden tercih yaptıklarında kayıt aşamasında büyük sorunlarla karşılaşabilirler. Örneğin:
Bazı bölümler için ek yetenek sınavı veya mülakat gerekebilir.
Sağlık raporu, fiziksel yeterlilik veya belirli yaş aralıkları istenebilir.
İkinci öğretim programlarının ücretleri ve ders saatleri farklı olabilir.
Bazı üniversitelerin belirli başarı sırası barajları olabilir (örneğin, tıp, hukuk, mühendislik gibi bölümlerde başarı sırası sınırlaması vardır).
Bu yüzden adayların, tercih ettikleri bölümleri detaylıca araştırmaları ve kılavuzu incelemeleri büyük önem taşımaktadır.
3. Başarı Sırası Yerine Puanı Dikkate Almak
Tercih yaparken puan yerine başarı sırasını dikkate almak çok daha doğru bir yaklaşımdır. Çünkü her yıl sınavın zorluk derecesi değiştiğinden, puanlar da değişkenlik gösterebilir. Ancak başarı sırası, adayın diğer öğrenciler arasındaki yerini gösterdiği için daha güvenilir bir referanstır.
Örneğin, bir önceki yıl 90.000 başarı sırasına sahip bir bölüme yerleşmek için o yıl aynı başarı sırasına sahip olmak önemlidir. Ancak puanlar sınavın zorluğuna bağlı olarak artıp azalabileceğinden, sadece puana bakarak tercih yapmak yanıltıcı olabilir.
Başarı sıralamasını esas alarak yapılan tercihler, adayların bölümlere yerleşme şanslarını daha gerçekçi bir şekilde değerlendirmelerine yardımcı olur.
4. Özel Koşulları Göz Ardı Etmek
Bazı bölümler, adaylardan belirli sağlık koşulları, yaş sınırları, ek yetenek sınavları gibi özel şartlar talep edebilir. Bu özel koşulları göz ardı eden adaylar, tercih ettikleri bölümlere yerleşseler bile kayıt sırasında sorun yaşayabilirler.
Örnek olarak:
Havacılık ve Uzay Mühendisliği, Pilotaj gibi bölümler belirli fiziksel yeterlilikler ve sağlık şartları gerektirebilir.
Ebelik ve bazı sağlık bölümleri sadece kadın adayları kabul edebilir.
Dil bölümlerinde, bazı üniversiteler ek dil yeterlilik sınavları uygulayabilir.
Polis Akademisi ve askeri okullar belirli yaş ve fiziki şartlar gerektirebilir.
Tercih yapmadan önce ilgili üniversitelerin özel şartlarını okumak ve bu gereklilikleri sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek büyük önem taşır.
5. Tüm Tercih Haklarını Doldurma Zorunluluğu Hissetmek
ÖSYM’nin sağladığı 24 tercih hakkını tamamen doldurmak zorunlu değildir. Bazı adaylar, sadece tercih hakkı boşa gitmesin diye istemedikleri veya uygun olmayan bölümleri de listelerine eklerler. Bu, ciddi motivasyon kaybına ve yanlış bölüme yerleşmeye neden olabilir.
Bunun yerine:
Adaylar sadece gerçekten istedikleri bölümleri tercih etmelidir.
“En kötü buraya giderim” mantığı ile tercih yapmamak gerekir.
Öncelikli olarak ilgi duyulan ve uygun bölümler listeye eklenmelidir.
Yanlış tercihler, öğrencinin ilgisini çekmeyen bir bölüme gitmesine, başarısızlık yaşamasına ve mutsuz olmasına neden olabilir. Az ve öz tercih yapmak her zaman daha iyidir.
6. Çevrenin Baskısıyla Tercih Yapmak
Aile, öğretmenler veya arkadaşların etkisiyle tercih yapmak, adayların en sık yaptığı hatalardan biridir. Çevrenin yönlendirmesiyle seçilen bir bölüm, öğrencinin ilgi alanları ve yetenekleriyle örtüşmüyorsa uzun vadede mutsuzluk yaratabilir.
Kendi kararını vermek isteyen adaylar şunları yapmalıdır:
İlgi alanlarını ve güçlü yönlerini analiz etmeli.
İş olanaklarını değil, kendi yetenek ve isteklerini önceliklendirmeli.
Üniversiteyi sadece bir “diploma alma yeri” olarak görmemeli, eğitim sürecini de düşünmeli.
Kendi isteğiyle seçtiği bir bölümde okuyan öğrenciler, hem eğitim sürecinden daha fazla verim alır hem de kariyerlerine daha bilinçli adım atar.
Sonuç: Tercih Sürecinde Bilinçli Hareket Edin
Üniversite tercihi, geleceği doğrudan etkileyen en önemli kararlardan biridir. Adaylar, acele etmeden ve bilinçli bir şekilde tercih yaparak bu süreci en iyi şekilde değerlendirmelidir. Özetle:
Sınav sonuç belgelerini dikkatlice analiz edin.
YÖK ve ÖSYM tarafından yayınlanan tercih kılavuzlarını okuyun.
Başarı sırasına göre tercih yapın, puana aldanmayın.
Özel koşulları mutlaka göz önünde bulundurun.
Gereksiz bölümleri yazmak yerine gerçekten istediğiniz programları seçin.
Kendi kararınızı verin, çevrenin baskısına boyun eğmeyin.
-> Daha önce yazdığımız Güçlü Psikoloji İçin Uygulanması Gereken 5 Düşünce Modeli ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Sürekli Öğrenme ve Kendini Geliştirme: Hayat Boyu Başarının Anahtarı ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Online Özel Derslerde Verimliliği Artırmanın Bilimsel Yolları ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Yüz Yüze ve Online Ders Karşılaştırması: Hangisi Sizin İçin İdeal? ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Geleceğin Meslekleri: 2030’da Hangi Beceriler Altın Değerinde Olacak? ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Sınavlara Nasıl Çalışılır? Adım Adım Etkili Çalışma Planı ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Hayal Gücünü Güçlendiren Günlük Egzersizler ile ilgili yazımıza göz atabilirsiniz.
-> Daha önce yazdığımız Öğrenci-Eğitmen Uyumu: Başarılı Bir İş Birliği Nasıl Kurulur? yazımıza göz atabilirsiniz.
Rakun’u Hemen İndirmek İçin Tıkla! -> İNDİR!
Leave a Comment